Küçük bir mine kaybından tam bir diş kırılmasına kadar olan her türlü sorun diş kırılması olarak tanımlanabilir. Mutlaka bir diş doktoru tarafından en kısa zamanda tedavisi yoluna gitmekte yarar vardır. Aksi takdirde sorun küçükse bile büyüyüp ağrılara sebep olabilir. Ya da diş kayıpları, apseler yaşanılabilir. O yüzden en kısa sürede çözüm yolu için diş doktorunuza başvurunuz. Kırık diş sorunları beraberinde birtakım önemli sıkıntıları da getirebilir.
İşte Başlıca Kırık Diş Sorunları
Diş minesi içinde sinir ya da damar bulunmaz. Bu yüzden diş minesinde olan kırıklar acı vermeyebilir. Ancak mine dişi koruyan doğal dış kaplamadır. Minede olan kırık ya da çatlak sonrası diş korunmasız hale gelir. Ağızda üreyen bakteriler en minik kırığa bile yerleşebilir. Ağızda olan asitli sıvılar da dişe sirayet ederek dişin hasar görmesine sebep olabilir.
Kırık bir dişin sebep olduğu sorunların başında çiğnerken ya da yemek yerken ağrı oluşumu olabilir. Ağrı gelen giden bir şekilde gerçekleşebilir. Diş etlerinde şişme ve ağızda genel bir rahatsızlık hissi oluşabilir.
Kırık diş olan bölgede oluşan her türlü baskıya karşı basınç hassasiyeti ve sıcak gıda tüketiminde sıcaklık hassasiyeti oluşabilir. Ağrılı bölgeyi hasta hisseder.
Dişin kırık ucuna dil sürekli değme eğilimi gösterir ve dilin o bölümünü kırık uç kesebilir. Kırık dişin tedavi edilmeden bırakılması durumunda çürük oluşumuna da sebep olacak bakteri üremesi gerçekleşir. Yiyecek artıkları kırığa sıkışabilir. Sonucunda akut bir enfeksiyon gelişebilmektedir.
Ağızda plak, iltihap ve bunlar sonucu apseler oluşur. Apse içi sıvılar kan dolaşımına karışarak çok ciddi yaşamsal sorunlara sebep olabilir. Diş kaybı yaşanabilir. Buda geri dönüşü olmayan bir kayıp anlamına gelmektedir. Burada kırık diş sorununun biran önce tedavi edilmesi şarttır.
Kırık dişin işlevini üstlenmeye çalışan diğer dişlerde sorunlar oluşabilir. Daha fazla basınç ile görevini yapmaya çalışan diğer dişlerde hasarlar hatta kırılmalar olabilir. Bu da sorunu daha da büyütür. Bütün bu anlatılan sebepler yüzünden en kısa zamanda tedavi yoluna gidilmelidir.
Diş Kırılması Nedenleri
Diş kırılmaların en büyük nedenlerinden birisi çürüme nedenidir. Çürümeler genelde aralardan başladığı için dişin çürüdüğünü fark etmeyebilirsiniz. Diş dokusunda geniş çaplı boşluklar oluşabilir ve destek veren diş minesinin basıncını yitirmesi nedeni ile dişte kopma ya da diş kırılması durumu ile karşılaşabilirsiniz. Dişin hassasiyeti soğuk ya da sıcak bir şeyler erken sizi rahatsız eder sinirlerin canlı olmasından dolayı dişlerde hassasiyet oluşarak sonucunda dayanılmaz ağrılara neden olabilir.
Kanal tedavisi yapıldıysa sinir dokusunda nekroz(ölüm)gerçekleştiyse ya da sinir dokusunun alınmasından dolayı kişide bazen ağrı görülmez. Diş ne kadar çürük olsa da sinir dokusunun olmadığı bir diş ağrı yaratmaz. Ara yüzde meydana gelen besin artıklarının sıkışması lifli gıdaların portakal et gibi ürünlerde dişin arasına takılması gibi durumlar dişin ara yüzünde oluşan çürüklerin belirti nedenlerinden olabilir. Hassasiyet ve ağrı çoğu zaman görülmese de zamanla bu boşluk giderek genişleyerek kırılmaya neden olur.
Bazı diş kırılma nedenleri arasında düşme ya da çarpmaya bağlı olarak diş kırılması görülebilir. En çok etkilenen bölge alt ve üst dişlerde yaşanan kırılmalardır. Bazen kırılma durumu olmadan dişlerde çatlamalar görülebilir. Çatlamaların geç fark edilmesi dişin kırılmasını tetikleyen sebepler arasındadır. Bazı diş kırılma nedenleri arasında;
- Kazalar ve darbe sonucu kırılan dişler
- Çürüklerin ilerlemesi
- Sert besinlerin yenilmesi
- Yetersiz beslenme
- İlaçların yan etkileri
Gibi nedenlerden dolayı diş kırılması görülebilir.
Kırık Diş Ağrısına Ne iyi Gelir?
Kırık diş oluşumu ile ağrı sonradan oluşabileceği gibi anında da oluşur. Kırık diş sorunu yaşayınca iyi eritilmiş hafif tuzlu bir su ile gargara yapın. Sonrasında kırığın olduğu bölgeye yanak dışından buz sarılmış bir temiz havlu ile kompres yapabilirsiniz.
Bu şekilde ağrıya karşı savaşabilirsiniz. Ancak en doğru şey ilk iki saat içinde yapılan tıbbi müdahalelerdir. Büyük diş kırıklarında kırık bölüm süt ya da su içinde derhal diş doktoruna götürülürse uygun malzeme ile yapıştırma işlemi bile bazı durumlarda başarılı şekilde gerçekleştirilebilmektedir. Çünkü diş canlı bir organdır.
Açık kırıklarda diş fırçalamak doğru olmayabilir. Bu yüzden sadece gargara yapın ve diş doktorunuza gidin. Bitkisel yöntemlerin araştırılıp uygulanması, bilimsel olarak kanıtlanmamış yöntemlerdir. Bu yöntemler sonucu oluşan başarısızlıklarda söz edilmeksizin önerilmektedir. O yüzden bilimsel olarak ispatlanmamış yöntemlere lütfen yönelmeyiniz. Diş doktorunuzun önermediği hiçbir yöntemi denemeyiniz. Diş doktorluğu eğitimi almamış kişilerin önerileri yerine kendi diş doktorunuzun yöntemlerine ve önerilerine uyunuz.
Uzun süreli ertelemeler ve ağrı kesiciler ile sorun atlatılmaz. Kırk uca ilacı koymak hiç doğru olmayan bir yöntemdir. Sorunu ertelemekle sorun sadece büyür. Yapmanız gerekeni bir an önce yapmanız sağlığınız açısından önemlidir.
Kırık Diş Ağrısı İçin Neler Yapılır?
Dişin kırıldığını genelde keskinleşmesi ve batmasından anlayabilirsiniz. Genelde üst ve alt bölgelerde yaşanan kırıklıklar genelde dilinizle hissedebileceğiniz şekilde olabilir. Bazı durumda dayanılmaz ağrıya neden oluyorken kimi dişte ağrı hissi oluşmaz. Erken tedbir alarak diş doktorunda gereken tedaviyi yaptırmak ileride sorun yaşamamanız için gereklidir. Dişte çatlama oluştuysa çok sıcak ve soğuk besinlerden mümkün olduğunca uzak durmak gerekir. Acil doktora gidemeyecek durumdaysanız hassas olan bölgeyi dişinizi fırçalarken de bastırarak değil yumuşak şekilde fırçalamanız önerilir. Ancak mutlaka kısa sürede dişle ilgili sorunun çözülmesi için ve kırığın daha fazla hasara uğramaması için bir an önce diş doktoruna gidip gereken tedaviyi yaptırmanız tavsiye edilir.
Kırık Diş Tedavisi Nasıl Yapılır?
Öncelikle oluşacak kazalara karşı önlemler alın. Spor kazalarına karşı spor esnasında kullanmanız gereken aparatları mutlaka kullanın. Araç kemerinizi mutlaka bağlayın. Sert kabuklu tohumları dişinizle kırmayın. Akide şekeri gibi sert gıdalar tüketmeyin. Diş minelerinizdeki olası kırık ve çatlakların zamanında fark edilmesi için rutin dişçi kontrollerinizi yaptırın.
Bütün önlemlere rağmen oluşan kırık dişlere diş doktorunuzun uygulamayı uygun bulacağı tedaviler şöyle olmaktadır. Dişteki kırık diş köküne doğru bir kırık değil ise, dişin kırık bölümü diş doktorunuz çıkarır. Kırığa tedavi uygular. Eğer kırıp pulpaya varan bir kırık ise kanal tedavisine gerek duyabilir. Kanal tedavisi sonrasında krom kaplama yöntemi ile kalan diş korumaya alınır ve işlevini yerine getirir hale gelir.
Eğer diş kırığı çok uzamış ve diş köküne kadar varmış ise dişin çekilmesi gerekebilir. Ama kalan boşluk yan dişlere yapılan bir köprü ile tamamlanır. Böylece sorunsuz olarak çiğneme işlevlerini yerine getirir.
Kırık Diş Nasıl Tedavi Edilir?
Dişin kırılması nedeni ile öncelikle diş yapısının son durumu değerlendirilerek doktorun radyografik incelemesinin ardından yapısı tespit edilerek uygun tedavi yapılır. Dişin kaybının az olduğu durumda kalan yapının üzerine koruyucu maddeler kullanılarak kullanımının devamlılığı sağlanır. Sağlam kökün korunması için diş protezi yapılması uygun olabilir bu nedenle kökün ağız içinde muhafaza edilmesi önem taşır. Diş köklerinde derin çatlaklıklar ve dişte yoğun hasar meydana gelmişse mutlaka dişin çekilmesi gerekir. Doğal dişlerin korunması adına dişte çatlamalar meydana geldiyse bunları adeviz yani yapıştırma yöntemi ile dişin tekrar kullanılabilirliği sağlanır.
Diş çekildiyse bunun yerine kişinin isteğine bağlı olarak implant ya da porselen köprü tedavisi ile hastaya uygun tedavi yapılmaktadır. Dişinin herhangi bir yerinde diş kırığı oluştuğu zaman eğer dişin tek parça olarak kırığı mevcutsa ve uygun olarak korunduysa yerine yapıştırma mümkün olabilir. Diş doktorunuzun yapacağı bazı uygulamaların ardından kırık dişin yapıştırılması mümkün olabilir. Bu işlem ön dişler için daha uygun olur. Arka kırıklar da uygulama güç olacağından tedavi başka şartlarda değerlendirilmektedir.
Diş Kırılmasında Estetik Dolgu Yöntemleri
Diş kırıkları tedavisinde estetik sonuçlara yol açan tedavi metotlarından biri kompozit dolgudur. Estetik görünüm açısından çürüyen dişlerin doku eksikliklerinin giderilmesinde uygun olarak kompozit dolgu önerilir.
Vida Destekli Dolgu
Dişin kırılmasına bağlı daha geniş boşlukların neden olduğu hassasiyet ve ağrının tedavisi için genel kontrolün ardından hastaya uygun görülürse vida destekli dolgu önerilir. Dişin kök kısımlarının bunu taşıyacak olmasına dikkat edilir. Dolguyu taşıyamayacak durumda olan dişler diş hastalıkları ve iltihaplanma gibi sorunlarla karşılaşabileceğinden dişin çekilmesi daha uygun bir çözümdür.
Kırık Diş Tedavisi Sonrası Yapılacaklar
Diş kırılması esnasında mikrop kapma riski her zaman vardır. Diş doktorunuzun yazacağı ilaçları tam olarak, zamanında ve sonuna kadar kullanınız. Aynı zamanda onun önerisi olan zaman zarfında yiyecek içecek tüketmeyiniz.
Eğer diş kırığınız ön dişlerinizde ise ve tedavisi sonrası öneriler içinde ise mutlaka çekerek yeme işlemini yapmayınız. Simit ve benzeri gıdaları çekerek koparma bazı kaplamalara zarar verebilir. Lokmalara bölerek yeme işlemini yapmak en doğru hareket olacaktır.
Sert gıdaları tüketerek yeni hasarlara sebep olmamanız ya da tedavi edilen bölgeye zarar vermemeniz mutlaka şarttır. Oluşabilecek en ufak mine kaybı ileriki zaman dilimleri içinde yeni kırık oluşumlarına sebep olacağını aklınızdan çıkarmadan hareket etmeye dikkat ediniz.
Tedavi sonrası yine ağız sağlığınız için yapmanız gerekli olan temizlik ve bakım işlerine düzenli olarak devam ediniz. Doktorunuzun önerilerine harfiyen uymak yapacağınız en olumlu iş olacaktır.
