Ortodontik Tedaviler
Dişlerde oluşan çarpıklıkların ve çene kemiklerinin sağlıklı bir şekilde gelişimi ve bu sorunların sonradan düzeltilmesini sağlamak için yapılan ortodontik tedaviler, özellikle gelişim çağındaki çocuk ve gençler için büyük fayda sağlamaktadır.
Dişlerde oluşan çarpıklaşmanın düzeltilmesinin yanı sıra üst ve alt çenelerdeki çarpıklaşmanın düzeltilerek sağlıklı bir ağız ve diş yapısına sahip olmak için hizmet veren ortodonti, diş hekimliği branşları arasında yer almaktadır.
Bazı bireylerin çene ve diş yapılarında, ciddi bozukluklar görülebilmektedir. Bu bozuklukların gelişme çağında görülmesi ve bu dönemde basit uygulamaların yapılması, özellikle dişlerde görülen sorunların daha kolay tedavi edilmesini sağlamaktadır. Sağlık ve estetik açıdan çene ve diş yapısındaki bozuklukların önemli olumsuz etkileri, aynı zamanda psikolojik olarak da bireyleri olumsuz etkileyen bir durumdur.
Erken müdahale dönemindeki bazı hastalarda diş teli ile yapılan ortodontik tedaviler, rahatsızlığın seyrine, kişinin yaşına ve sorunun diş ya da çenelerde olmasına göre farklı yöntemlerle de yapılmaktadır.
Ortodontik Tedaviler Nasıl Yapılır?
Tedavi aşamalarında uygulanacak metotlar, daha çok hastanın çene ve diş yapısına bağlı olarak belirlenmektedir. Diğer yandan hastanın yaşı da bu süreçte, dikkate alınması gerekenler arasındadır.
Uzman hekim hastanın genel durumunu göz önünde bulundurarak, uygulayacağı tedavi yöntemine karar verir. Gelişme çağında olan kişilerde görülen çene yapısındaki bozukluklarda, ortodontik tedaviler için kullanılan bazı teknikler sayesinde tedavinin daha kolay sağlanması mümkün olmaktadır. Tedavi edilmesi gereken kişinin bir yetişkin olması durumunda ise, cerrahi uzman ve ortodonti birlikte hareket ederek tedaviyi gerçekleştirebilirler.
Ortodontik Sorunlar Neden Oluşur?
Bu tip sorunların meydana gelme nedeni çok farklı olsa da, genellikle şu sebeplerden dolayı ortodontik sorunların görüldüğü bilinmektedir.
- Tırnak yeme gibi olumsuz kabul edilebilecek alışkanlıklar
- Uzun dönem yalancı emzik ve biberon kullanımı
- Bebeklik ve çocukluk döneminde uzun süren parmak emme gibi alışkanlıklar
- Erken veya geç yaşlarda yaşanan süt dişi kayıpları
Gibi durumlarda, ortodontik bozukluklar daha sık görülmektedir. Örneğin süt dişinin zamanından önce kaybedilmesi durumunda, bu dişlerin yerine normal dişlerin kaymış olması dişlerde çarpıklık oluşmasına neden olabilmektedir.
Ortodontik Tedavi Aşamaları Nelerdir?
Ortodontik tedaviler için uygulanan tedavi aşamalarını, şu şekilde sıralayabiliriz.
İlk Muayenenin Yapılması
Ortodonti uzmanının yapacağı muayeneyle, uzman hastanın diş ve çene yapısını detaylı bir şekilde inceler ve durum hakkında hastayı bilgilendirir. Hastanın durumuna göre genel olarak yapılması gereken tedavi ve bu tedavinin neleri kapsayacağı hakkında da, hasta bilgilendirilir.
Ortodontik Tedaviler ve Hazırlık Aşaması
Ortodonti uzmanı yaptığı muayene sonrasında, tedavi için uygun görülen hastalar için tedavi aşamasına geçilmesine karar verir. Ancak tedavinin yapılabilmesi ve en sağlıklı sonucun alınması için, tedaviye hazırlık aşamasında bazı şartların tamamlanması gerekmektedir.
- Ağız hijyeni, tedaviye başlanması için önemlidir. Bu nedenle, öncelikle çürük dişler için bir çalışma yapılmalı ve bu dişlerin tedavileri tamamlanmalıdır.
- Diş etlerinde görülen problemlerde, yine ortodontik tedaviler öncesinde tedavi edilerek sağlıklı bir yapı kazandırılmalıdır.
- Tedavi planlamasının oluşturulabilmesi için tutulan tedavi kayıtlarıyla birlikte, uzman gerekli analiz ve ölçümlemeleri yapar.
- Sefalometrik ve panoramik röntgen filmleri çekilerek, tedavi planlaması daha sağlıklı bir şekilde yapılmalıdır. Ağız yapısında herhangi bir olumsuzluğun gözden kaçmaması ve ağız içerisinde kist veya başka unsurlar varsa görülebilmesi için, bu filmlerin çekilmesi önemlidir.
- Tedaviden önce, tedavi esnasında ve sonrasında, dişlerin, ağızın ve yüzün fotoğrafları çekilir. Bunun amacı, hem hastanın öncesi ve sonrası arasındaki farklı görebilmesi ve hem de devam eden tedavi sürecinde fotoğraflardan yararlanılması içindir.
- Alt ve üst çeneden ölçüler alınarak, gerekli modeller buna göre çıkarılır.
Teşhis ve Planlama Aşaması
Ortodontik tedaviler öncesi hazırlık aşamasının ardından, teşhis ve planlama aşamasına geçilir. Bu aşamada ise, şunlar yapılmaktadır.
- Yapılacak ölçümlemelerin ardından netleşen teşhis sonrasında, gerek görülmesi halinde ortodonti uzmanı hastaya birkaç alternatifi içeren bir tedavi planı sunmaktadır.
- Hastada görülen bozukluğun boyutuna göre, herkese uygulanacak tedavi farklı olabilmektedir. Doktor ve hasta buna ortak şekilde karar vererek porselen, metal, şeffaf gibi kullanılacak diş teli ya da diğer unsurlar tercihe göre belirlenir.
- Diş çekilmesi mecburi olmadıkça, gerek yoktur. Ancak uzmanın gerekli gördüğü bazı durumlarda, diş çekimi yapılabilir. Bunun temel amacı, tedavi esnasında dişlerin bir bölgeye kaymasını engellemektir.
- Ortodontik bozukluğun çok üst seviyelerde olması durumunda, ortognatik cerrahiye gerek duyularak cerrahi bir müdahale söz konusu olabilir. Ortodontik tedavinin yetersiz kaldığı durumlarda, çene ameliyatı gerekebilmektedir.
Ortodonti Tedavi Süreci
Yukarıdaki aşamaların rutin bir şekilde ilerlemesi durumunda, tedavi sürecine geçilir. Diş tellerinin takılması sürecinde, şu adımlar izlenmektedir.
- İlk olarak dişlerin kuru ve hijyenik olması sağlanır.
- Hastanın ağız içerisinde rahat bir çalışma yapılabilmesi için, hastanın ağzına ekartör adlı aparey takılır.
- Tedavi esnasında tükürüğün tedaviyi etkilememesi için, izole edici aletler kullanımı önemlidir.
- Dişlere bu aşamada, şeffaf ya da farklı metallerden yapılmış porselen braketler takılır.
- Bu aşamada braketlerin takılması, indirekt bonding ya da geleneksel olmak üzere iki farklı yöntemle takılmaktadır.
- Geleneksel olarak kullanılan yöntemde, beraketlerin takılması tek tek olmaktadır.
- İndirekt bonding yöntemi uygulamasında ise, hastanın koltukta oturacağı süreyi kısaltan ve yapıştırmayı kolaylaştıran teknolojik yöntemler uygulanır.
Diş telleri bu uygulamalarla takıldıktan sonra, hastanın dişler üzerinde doğal bir basınç hissetmesi söz konusu olabilir. Oluşacak ağrılar, yaklaşık 10 gün içerisinde geçecek ve hasta diş tellerine alışmaya başlayacaktır. Ortodonti tedavisi yapıldıktan sonra, hekiminde belirteceği üzere ayda 1 defa kontrole gidilmesi gerekmektedir. Bu kontrollerde genel duruma göre, tedavinin gidişatında değişiklikler yapılabilmektedir.
Son Aşama: Pekiştirme Tedavisi
Dişlerdeki çarpıklaşmayı düzeltmek ve önlemek amacıyla kullanılan diş telleri, ortodontik tedaviler arasında kullanılan yöntemlerden biridir. Çene bozukluklarında, yukarıda da belirtildiği gibi cerrahi müdahale söz konusu olabilmektedir.
Diş telleri takılması, kabul edilen aktif tedavi yöntemidir. Tellerin çıkarılmasından sonra ise, dişlerin yeni konumlarını sabitlemek ve yeniden çarpıklaşmaması için ortodontik pekiştirme tedavisi uygulanmalıdır.
Pekiştirme tedavisinde çıkarılabilir ya da sabit unsurlar kullanılmaktadır. Teller çıkarıldıktan sonra, dişlerin tekrardan eski yerlerine dönme ihtimallerinin bulunması sebebiyle, pekiştirme tedavisi bu tedaviye uygun apareyler ile yapılmaktadır. Bu apareyler sayesinde dişler yeni yerlerinde sabit bir şekilde kalmakta, dişlerin eski yapısına dönmesi engellenmektedir. Son aşama için kullanılan pekiştirme tedavisinin ardından, kalıcı bir şekilde düzgün şekilde sıralanmış haldeki sağlıklı dişlere kavuşmak mümkündür.